ΟΤΦΟΡΙ ΛΕΝΟ-OTFORI LENO-ОТФОРИ ЛЕНО

OTFORI LENO VRATNICKA, otvori Leno vratnichka, vratnitska, ОТФОРИ ЛЕНО

Makedonski ora i pesni vo Egejot

Igraorna grupa "Soluncani" vo Makedonija-Skopje 27.02.10

Igraornata grupa "Soluncani" i nivniot nastap na "Dionisovi Slavi" vo gradska biblioteka vo Skopje na 27.02.2010.
Χορευτικό "Σολούντσανι". Εμφάνιση στην εκδήλωση "Ντιονίσοβι Σλάβι" στην δημοτική βιβλιοθήκη στην πόλη Σκόπια της Δ. Μακεδονίας την 27.02.2010.

Pesnata egejska e melem za dusata

МАРИЈА ДИМКОВА
Песни од Егејот
1	Песна за Мирка Гинова			4:41
2	Три години мори Дано			3:04
3	Чула си Лено разбрала			4:29
4	Елај Ристе елај			2:00
5	Сулејман ага			2:56
6	Сон сонувале			2:04
7	Кирјана вино продава			3:39
8	Отвори Лено вратничка			2:19
9	Сношти поминав мамо			3:32
10	Цвеќе израснало			4:17
11	Бог да убие Божана			3:20
12	Ем јадејте гости ем пијте			2:07

ЖИВЕЕ ВО ШТИП ЗАЕДНО СО ПЕСНИТЕ ОД ВОДЕНСКО Песната егејска и е мелем за душата Речиси нема град во Македонија во кој 63-годишната пејачка Марија Димкова, во последните четири децении жителка на Штип, не настапила со оркестар или сама со својот репертоар изворни песни од Воденско. Најчесто на егејски средби, на културно-уметнички манифестации и на разни свечености. Често пеела и во Егејска и во Пиринска Македонија, а осбено ќе го памети настапот во Рожденскиот манастир, кај гробот на Јане Сандански. Снимила шеесетина песни од Егејската Македонија, најмногу за МРТВ, од кои 12 се на нејзиното прво цеде "Песни од Егејот", кое излезе пред неколку години. Нема пари за на носачи на звук да ги стави и другите изворни песни од Воденско. - Јас сум единствената солистка од Воденско. Жал ми е што нема многу повеќе. Не смееме да дозволиме тој фолклор да згасне. Го преживеав егзодусот, преживеав и многу други маки и страдања, но никогаш не потклекнав, за што најмногу ми помогна љубовта кон македонскиот фолклор и песна. Песната егејска ми ги излекува раните на душата - вели Марија. А, преживеала многу рани. Најдлабоката и најтешката од егзодусот на Македонците од Егејска Македонија. Таа имала само три години кога нејзиното семејство меѓу првите во 1945 година од родното село Горно Пожарско, Воденско, побегнало во Вардарска Македонија. Преку планините, прво стигнале во Мариово, каде што, во селата Старавина и Градешница, а потоа и во прилепското Сенокос, живееле две години. Преселбата многу влијаела на Марија и на нејзиното братче, една година помладо од неа. Таа одвај преживеала, а нејзиниот брат починал пред нејзините очи, на мазга, во рацете на мајка си, кога се враќале од прилепската болница. Во 1948 година биле раселени во Војводина. Таму останале три години, па биле донесени во Штип. Во 1954 година се преселиле прво во прилепско Старо Лагово, а потоа и во Прилеп. Во 1960 година отишле во Битола, каде што купиле куќа. - Татко ми беше градежен работник. Многу вреден човек. Работеше од утро до мрак и во делник и на празник. Одгледувавме и тутун. Само со макотрпна работа можеше да се прехрани 12-членото семејство и да се купи куќа - се сеќава Димкова, чие моминско презиме е Николовска. Во 1963 година се омажила во Штип, со врсникот Стојан Димков, исто така од Воденско, од соседното Долно Пожарско, кој денес е истакнат активист за правата на Македонците во Грција и претседател на здружението "Македонски Егеј" од Штип. И двајцата својот работен век го одработиле во текстилниот комбинат "Македонка". Денес се пензионери и баба и дедо на петмина внуци. Живеат среќно во новата семејна куќа во штипската приградска населба Балканска, во која од илјада жители половината потекнуваат од Егејска Македонија. Ќерката им е омажена во Битола, а синот Трајче, со чие семејство Марија и Стојан живеат заедно, е тренер на Балканец, македонски шампион во борење, и на македонската кадетска и младинска репрезентација. Марија најмногу во животот ќе ја памети 1989 година, кога првпат по речиси половина век успеале да добијат виза и да отидат со сопругот да ги видат родните огништа во Воденско. Од нејзината куќа во Горно Пожарско не останало речиси ништо. Од куќата на Стојан во Долно Пожарско останал само еден ѕид од камен. Седнале покрај него и долго плачеле. Тагата малку им поминала откако се виделе со многуте роднини во Воденско. Тогаш Марија го имала и првиот свој настап како пејачка во Егејска Македонија. - Првата песна ја снимив за Радио Прилеп во 1959 година. Но, татко ми не сакаше да се занимавам со пеење. Времињата беа такви. Се измени кога се омажив во Штип. Семејството на мојот сопруг има длабоки музички корени. Во 1947 година од Егејска Македонија овде ги преселиле и своите музички инструменти и егејскиот фолклор. Денес, пак, оттука помагаат тој прекрасен фолклор да не се заборави таму. Со нивната група, познатиот оркестар "Димкови", беше многу полесно да се напредува како пејачка. Безброј пати настапувавмее заедно - раскажува Марија. Таа не може да издржи ниту еден ден без да ги запее песните од својот крај - "Три години мори Дано", "Чула се разбрала", "Кирјана вино продава", "Сон сонувале", "Песната за Мирка Гинова", која е нејзината најчесто вртена песна на радиостаниците. Често ги потпевнува и дома и, на задоволство на соседите, во дворот.

EGEJ-Pat na nezaboravot

ЕГЕЈ

Посета на родните огништа на децата бегалци во Република Грција

ПАТ НА НЕЗАБОРАВОТ

Пишува: Ташко ЈОВАНОВ

• Селото Сетина се наоѓа на 24 километри североисточно од градот Лерин, во подножјето на планината Кајмакчалан. Сетина денес е урбанизирано село населено со етнички Македонци и брои околу 200 жители.
• Ги посетивме Воденските водопади. Водата паѓајќи од овие водопади на висина од околу триесеттина метри се разбиваше од камењата на безброј капки кои беа налик на ситни искри кои ја жареа нашата восхитеност.

Изминаа 55 години откако во далечната 1948 година децата бегалци од Егејскиот дел на Маке-донија под пресија на монархофашистичкиот режим мораа да ги напуштат топлите домови, да ги заборават детските игри. И тргнаа на пат, голи, боси, гладни, пат кој ги распрска низ целиот свет. По тој повод ќе се одржи Трета светска средба на децата - бегалци во Република Грција која ќе биде пропратена со многу културни манифестации како во Република Грција, така и во Република Македонија. Свој придонес во организацијата на оваа средба има и Здружението на сетинци и попадинци од Лерин во Македонија-Скопје, кое е член на Сојузот на здруженијата на Македонците од Егејскиот дел на Македонија.

Авторот на текстот, лево, пред Воденските водопади

Една од приоритетните задачи на ова Здружение е организирање на посети на родните огништа во Република Грција. Таква посета беше реализирана и оваа година на 20 и 21 мај, чија организација беше предводена од претседателот Ташко Јованов заедно со Ѓорѓи Конзуров, Наце Гудов, Тодор Мучов, Рула Попова, Харикла Кеќева, како и други членови на ова Здружение. Утрото на 20 мај, автобусот на "Млаз Богданци" заедно со 30 патници се упати на пат, пат кој ги одведе 30 срца низ историјата на детството на незаборавот.

РАДОСТ

Патувањето беше преку граничниот премин Меџитлија-Ники.

На граничниот премин Ники, грчките царинарници откако ни посакаа добредојде не замолија да ги ставиме на увид визите и пасошите. По извршеното фотокопирање на нашите документи не прашаа за тоа кои места планираме да ги посетиме. Откако го дадовме нашиот одговор дека ќе ги посетиме градовите Флорина и Едеса како и околните села, царинарниците ни посакаа среќен пат во Република Грција. На нашата радост и немаше крај, радост испреплетена со солзи во очите, топли прегратки и песни, песни македонски. И додека траеше радоста не ни сетивме кога стигнавме во селото Сетина.

Дел од селото Сетина

Селото Крушодари

Ова село се наоѓа на 24 километри североисточно од градот Лерин, во подножјето на планината Кајмакчалан. Сетина денес е урбанизирано село населено со етнички Македонци и брои околу 200 жители. Улиците овде се асфалтирани, куќите обновени со уредени дворови и решена е комуналната инфраструктура. Тој ден во ова село се славеше празникот летен "Св Никола". По тој повод во истоимениот манастир се одржуваше свечена литургија која беше изведена на грчки јазик. По завршувањето на литургијата месниот поп и неговите службеници ни приредија топол ручек подготвен од нашите соселани. Ручекот беше проследен со разговор на кој евоциравме и спомени од далечната 1948 година. По завршувањето на ручекот отидовме на прошетка низ Сетина, а оттука преку селото Крушодари се упативме кон големото македонско село Овчарани. Во Овчарани наидовме на доброорганизиран пречек, а во еден од тамошните ресторани бевме почестени со освежителни пијалоци и пријатен разговор. Разговорот беше проследен со македонски песни од сопатничката Марија Димкова, а ја слушнавме и песната "Сетинска свадба", која е прва песна испеана за овој крај. Квечерината напуштајќи го селото Овчарани се упативме кон селото Забрдени каде се одржуваше прослава во чест на селската слава "Св. Елена и Костадин". Тука бевме сместени во првите редови до почесните гости од општествениот живот на соседните села и градот Лерин. Од организаторот на прославата беше најавено нашето присуство и при тоа ни беше овозможено на македонски јазик да упатиме поздравен говор до присутните со желба за среќна слава. На оваа слава се пееја песни, песни македонски, се виеше орото, оро македонско.

УБАВИНИ

Наредниот ден според нашата програма патот најпрво го продолживме кон една нагорнина на која со своите убавини е распослан градот Воден. Тука ги посетивме Воденските водопади. А таму природата дарила се од себе. Водата паѓајќи од овие водопади на висина од околу триесеттина метри се разбиваше од камењата на безброј капки кои беа налик на ситни искри кои ја жареа нашата восхитеност. Воздухот пак кој се ширеше околу нас го даваше чувството на пријатност и свежина. За надополнување на прекрасната слика што природата ја дарила придонесуваше и присуството на неколку мали црквички кои се наоѓаа во долниот дел на водопадите. Восхитени од природните убавини зад нас го оставивме градот Воден и се упативме кон градот Лерин, а попатно ги посетивме и селата Русилово, Чеган, Пателе и др.

Групата пред обновената црква "Св Ѓорѓија" во село Овчарани

Подземната црква "Св Ѓорѓија" од 11 век во село Овчарани врз која е изградена новата црква

Лерин брои околу 13.000 жители и е населен претежно со етнички Македонци. Овде бевме топло пречекани од раководството на здружението "Виножито" на чело со претседателот Павлос Воскопулос и Атанасис Парисис, претседател на Грчкиот комитет за малцинските јазици во Грција при Европското биро за помалку употребуваните јазици во ЕУ и претседател на Одборот на Третата светска средба на децата-бегалци, од Лерин. Тој низ разговорот ни укажа дека со нашата посета во родните села, особено во селото Забрдени сме оставиле добар впечаток и тоа позитивно влијаело на одговорните државни структури во Лерин и Грција. Оваа посета одиграла важна улога околу одобрувањето за одржување на Тртетата светска средба на децата бегалци во градот Лерин.

Egeiska Makedonien - 61 år av hemlängtan

Tasko Namurovski till vänster



I år är det 61 år sedan hundratusentals makedonier tvångsförflyttades från Egeiska Makedonien för att aldrig mer få återvända till sina födelsebyar. Exodusen, dvs. tvångsuttåget, skedde under det grekiska inbördeskriget 1948. Familjer tvingades lämna sina byar hals över huvud och deras hus och mark blev konfiskerade av de grekiska myndigheterna. De fåtal makedonier som blev kvar tilläts och tillåts inte än idag att tala makedoniska eller följa sina traditioner. Deras namn har ändrats flera gånger för att radera alla spår av deras ursprung. Även byarnas namn är ersatta med nya. Den konfiskerade egendomen har fortfarande inte återlämnats till sina rättmätiga ägare.

Tusentals av dem som flydde var barn vars föräldrar blivit dödade och de blev ensamma kvar. Många unga kvinnor fick ansvar för upp till 40 barn som de skulle föra bort från Egeiska Makedonien till länder som Jugoslavien, Ungern, Rumänien och Tjeckien. Syskon blev separerade från varandra för att återses decennier senare. Mödrar vars män stupat i kriget behöll de minsta barnen och satte de äldre syskonen på tåg eller bussar till okänt land. Många har aldrig återförenats.

Under min resa har jag träffat flera av de barn som nu hunnit få egna barnbarn. De har berättat historier som får ögonen att tåras och hjärtat att brista. Min mamma och hennes familj är bland dem som blev utsatta för grymheter. En natt bankade beväpnade soldater på dörren och hotade att döda alla i byn om de inte for iväg från sina hem innan gryningen. Mamma var 9 år gammal. Hennes familj flydde till Vojvodina innan de flyttade till Makedonien. Morbror blev kvar i Grekland. Hans namn ändrades flera gånger av grekiska myndigheter för att utröna minsta spår av makedonisk klang.

I förra veckan anordnade föreningen Flyktingbarn från Egeiska Makedonien flera aktiviteter med andledning av 61 årsjubileet. De forna barnen, som idag är pensionärer, kom till Skopje från flera länder och kontinenter. Många av dem tog med sina barn och barnbarn. Det hölls tal för att hedra minnet av dem som offrat sina liv och det anordnades föreläsningar, fotoutställningar och filmvisningar. Allt för att minnas historien och för att fortsätta kampen för mänskliga rättigheter.

Efter flera dagar av allvarliga ämnen avslutades jubileet högtidligt i Aleksandar Palace med middag, musik och dans. När vi kommer dit känner jag igen flera av mina kamrater från tidigare resor. Vi hälsar glatt på varandra. På bara några månader har jag funnit människor som delat med sig av sina livsöden och berättat för mig om min släkt från Egeiska Makedonien. Vid bordet sitter också Gjorgi som blev lämnad i snön av sin mamma när han var 6 månader gammal.
Under kvällen blir det god mat och dryck och massor av ringdans. Sångerna berättar om Makedoniens historia och ett och annat brustet hjärta.
Jag ser mig omkring och tittar på människorna med samma rötter som jag. I deras ögon finns berättelser från deras liv. Jag ser in i dem och känner hur våra berättelser flätas samman till en gemensam historia – den om Makedonien.

På väg hem tänker jag på dem som överlevt grymhet och orättvisa. Inom mig hoppas jag att de ska få återse sina hem och återfå det som tagits ifrån dem. Jag hoppas deras hemlängtan äntligen ska få ett slut.

http://visitnatasha.blogspot.com/2008/07/egeiska-makdonien-60-r-av-hemlngtan.html

http://www.smurfis.se/

Macedonians in Sweden

VASILICA 2010
http://www.youtube.com/watch?v=kmn1kvDm ... re=related


VODICI 2010
http://www.youtube.com/watch?v=u76yKnHE ... re=related
http://www.youtube.com/watch?v=edALCVyg ... re=related


Nova godina 2010
http://www.youtube.com/watch?v=eIQejOsj ... re=related

http://www.youtube.com/user/2009trajan

http://visitnatasha.blogspot.com/